Արևմտյան երկրներում գնաճը վերջին տասնամյակներին հասել է ամենաբարձր մակարդակին։ Սա մեծապես պայմանավորված է Ուկրաինայում ռազմական գործողություններով: 

Ուկրաինայում ռուսական ռազմական գործողությունից և ի պատասխան Արևմուտքի կողմից կիրառվող պատժամիջոցներից բխող նոր ռիսկերը հանգեցրել են նրան, որ համաշխարհային տնտեսության վրա գնաճային ճնշումը, որը դեռ չի վերականգնվել կորոնավիրուսի ճգնաժամից, կտրուկ աճել է։ Հացահատիկի, պարարտանյութերի և էներգետիկ արտադրանքի մատակարարման հետ կապված խնդիրները համաշխարհային շուկայում դրանց գների կտրուկ աճ են առաջացրել։ Ներկացանենք որոշակի  ուսումնասիրություններ աշխարհում տեղի գնաճի տատանումների վերաբերյալ։

Արդյունքում, աշխարհի շատ երկրներում սպառողական գները, առաջին հերթին սննդամթերքինը և վառելիքինը, աճում են այնպիսի տեմպերով, որը չի եղել 30-40 տարվա, իսկ երբեմն՝ ավելի քան կես դարվա ընթացքում։ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) ապրիլյան կանխատեսման համաձայն՝ մինչև 2022 թվականի վերջը զարգացած տնտեսություններում գնաճը կկազմի ոչ թե 3,9%, ինչպես նախկինում կանխատեսվում էր, այլ 5,7%, իսկ զարգացող երկրներում և զարգացող շուկայի երկրներում՝ ոչ 5, 9%, այլ՝ 8,7%։ Որոշ երկրներում այն ​​շատ անգամ ավելի բարձր կլինի։ Ի պատասխան աճող գնաճի՝ ամբողջ աշխարհի կենտրոնական բանկերը խստացնում են դրամավարկային քաղաքականությունը՝ ԱՄՀ-ի կողմից վերահսկվող կենտրոնական բանկերի մոտ 75%-ը բարձրացրել է տոկոսադրույքները 2021 թվականի կեսերից:

ՄԱԿ-ի փորձագետները զգուշացնում են, որ գնաճից ամենաշատը կտուժեն ամենաաղքատները։ Նրանց հաշվարկներով՝ սննդամթերքի միջինը 1%-ով թանկացումը նշանակում է, որ աշխարհում 10 միլիոն մարդ աղքատության մեջ է լինելու. Ուկրաինայում ռազմական գործողությունների սկսվելուց հետո աղքատության շեմից ցած կիջնողների ընդհանուր թիվը ՄԱԿ-ի փորձագետները գնահատում են 95 միլիոն: 2022 թվականի մարտից սկսած գնաճի աճն արդեն հանգեցրել է նրան, որ աշխարհի զարգացող երկրներում աղքատները. աճել են շուրջ 71 մլն-ով՝ ՄԱԿ-ի հաշվարկով։

Լուրջ տնտեսական խնդիրներ առաջացան ոչ միայն երրորդ աշխարհի երկրներում, այլեւ ամենահարուստ պետություններում։ Օրինակ, ԱՄՆ-ում պարենային ապրանքների գները հունիսին բարձրացել են անցած ամառվա սկզբի համեմատ միջինը 10,4%-ով, իսկ բենզինը` գրեթե 60%-ով։ Ընդհանուր առմամբ, սպառողական գներն աճել են 9,1%-ով, ինչը ամենաբարձր ցուցանիշն էր ավելի քան 40 տարվա ընթացքում՝ սկսած 1981 թվականի նոյեմբերից՝ 9,6%, երբ ԱՄՆ-ում ավարտվում էր այսպես կոչված Մեծ գնաճը։ Իր գագաթնակետին` 1980 թվականի մարտ-ապրիլին, գների աճը տարեկան կտրվածքով արագացել է մինչև 14,8%: Երկրում գնաճը բացարձակ առավելագույնի հասել է, ըստ ԱՄՆ Աշխատանքի վիճակագրության բյուրոյի, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո, մասնավորապես 1920 թվականի հունիսին` տարեկան 23,7%:

Ավելի քան 40 տարվա ռեկորդ  գնաճը նշվում է որպես գլխավոր սպառնալիքներից մեկը Bank of America-ի հետազոտության մեջ, որին մասնակցել են 259 շուկայի մասնագետներ, ովքեր տնօրինում են 722 միլիարդ դոլարի ակտիվներ:

Եվրամիությունում, որը չի կարող պարծենալ նման երկար պատմությամբ, 2022 թվականին գնաճը հասել է բացարձակ առավելագույնի։ Հունիսին ընդհանուր առմամբ ԵՄ-ում այն ​​հասել է տարեկան 9,6%-ի, իսկ եվրոյի գոտում՝ 8,6%-ի։ Միաժամանակ Լիտվայում և Էստոնիայում սպառողական գների աճը գերազանցել է 20 տոկոսը՝ համապատասխանաբար կազմելով 20,5 և 22%։

Գերմանիայում, ըստ Դաշնային վիճակագրական ծառայության տվյալների, հունիսին սպառողական գներն աճել են 7,6%-ով (Եվրոստատի մեթոդաբանության համաձայն՝ 8,2%-ով): Մայիսին թանկացումը փոքր-ինչ բարձր է եղել (7,9%)։ Աննշան նվազումը բացատրվում է հունիսի 1-ից հասարակական տրանսպորտի արտոնյալ տոմսերի ներդրմամբ և վառելիքի հարկի իջեցմամբ, առանց որի, ըստ վիճակագրական ծառայության, գները կբարձրանային 8,6 %-ով։ Մայիսի ցուցանիշը ռեկորդային է համարվում 1990 թվականին Գերմանիայի վերամիավորումից հետո։ Նավթի էմբարգոյի ֆոնին Գերմանիայում գնաճը վերջին անգամ հասել է այս մակարդակին 1973 թվականի դեկտեմբերին։

Եվրոպական մյուս խոշոր երկրներում հունիսին գնաճի ցուցանիշները հետևյալն են՝

Ֆրանսիայում գնաճը կազմել է 5,8%, առավելագույնը Ֆրանսիայի՝ ինդեքսների հաշվարկման նոր համակարգին անցնելուց ի վեր։ Վերջին անգամ ավելի բարձր գնաճ եղել է 1985 թվականի հուլիսին (6,1%);

Իտալիայում՝ 8%, առավելագույնը 1986 թվականի հունվարից (այն ժամանակ այն կազմում էր 8,2%);

Մեծ Բրիտանիայում՝ 9,4%, առավելագույնը՝ 1997 թվականի վիճակագրության սկզբից ի վեր։ Ազգային վիճակագրության գրասենյակի հաշվարկների համաձայն, գնաճը վերջին անգամ ավելի բարձր է եղել 1982 թվականի փետրվարին՝ 10,2%: Պատմական առավելագույնը նույն հաշվարկներով 1975 թվականի օգոստոս է՝ 24,5%։

Եվրոպայից դուրս գնաճի արագ աճ է գրանցվել 2022 թվականի հունիսին այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Արգենտինան՝ 64% և Թուրքիան՝ 78,62%։

Հարավային Կորեայում 2022 թվականի հունիսի վերջին գնաճը կազմել է 6%, որը առավելագույնն էր 1998 թվականի նոյեմբերից, Հնդկաստանում՝ 7,01%, Մեքսիկայում՝ 7,99% (առավելագույնը 2000թ. դեկտեմբերից՝ 8,11%։ ), Բրազիլիայում՝ 11,89%, իսկ Չինաստանում՝ ընդամենը 2,5% (առավելագույնը 2020 թվականի հուլիսից ի վեր՝ 2,7%)։