Ամերիկյան Time հանդեսը անդրադարձել է սեպտեմբերի 13-ին ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից Հայաստանի սուվերեն տարածքի նկատմամբ սանձազերծված լայնածավալ հարձակմանը և ԱՄՆ-ի աճող դերին՝ հայ-ադրբեջաբական հարաբերությունների լուծման հարցում։

«Քչերը կզարմանան, եթե լսեն, որ Միացյալ Նահանգները ներգրավված է ժողովրդավարական պետությանն աջակցման մեջ, որտեղ վերջերս ներխուժել է իր ավտորիտար հարեւանը: Բայց շատ ամերիկացիներ, ամենայն հավանականությամբ, տեղյակ չեն, որ իրենց երկիրը դա անում է երկու նման հետխորհրդային ազգերի համար՝ ոչ միայն Ուկրաինայի, այլ նաև Հայաստանի համար, որն արդեն գրեթե երեք շաբաթ է, ինչ տուժում է Ադրբեջանի ներխուժումուներից:

Սեպտեմբերի 13-ի առաջին րոպեներին, երբ Հայաստանի արևելյան հատվածում մարդիկ քնած էին, Ադրբեջանը ծանր հրետանու և ​​անօդաչու թռչող սարքերի միջոցով սկսեց երեք տասնյակ հայկական քաղաքների անհիմն գնդակոծությունը: Երկու երկրները տասնամյակներ շարունակ անդադար ռազմական գործողությունների մեջ են եղել վիճելի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության շուրջ, սակայն Ադրբեջանի վարչակարգն այժմ կարծես օգտվում է իր հակառակորդի ռազմական անպատրաստությունից և գլոբալ, հատկապես ռուսական, շեղումից»,- գրում է պարբերականը։

Հոդվածում նշված է, որ Ադրբեջանը փորձեց հերքել, որ հարձակվել է Հայաստանի սահմանների վրա, սակայն հարձակումն այնքան ինտենսիվ էր, որ ՆԱՍԱ-ի հրդեհային կառավարման արբանյակները հայտնաբերեցին հսկայական ջերմային անոմալիաներ: «Ընդամենը երկու օրվա ընթացքում ադրբեջանական ուժերը սպանել են ավելի քան 200 հայի, հիմնականում՝ զինվորների, համաձայն կառավարության պաշտոնական տվյալների։ Զավթիչների տարածած տեսանյութերում երևում էր, թե ինչպես են նրանք քրքջում զոհված հայ կանանց անդամահատելիս և մահապատժի ենթարկում հայ զինվորներին։

Ներխուժման լրացուցիչ մանրամասները փոխանցվել են հայաստանաբնակ լրագրողների և պաշտոնյաների միջոցով: Սեպտեմբերի 14-ին օտարերկրյա լրագրողները հայտնել են, որ ադրբեջանական գնդակոծության տակ են ընկել հայկական Սոթք քաղաքում, որը մոտ չէ ռազմական օբյեկտներին: Հաջորդ օրը ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի արտակարգ լսումների ժամանակ Հայաստանը բացահայտեց, որ չնայած նախորդ օրվա զինադադարին, Ադրբեջանը լրացուցիչ զորքեր է կուտակում, այդ թվում՝ Նախիջևանում, Ադրբեջանի հարավարևմտյան՝ Հայաստանին սահմանակից էքսկլավում: Սա կբացի երկրորդ ներխուժման ճակատը: Սեպտեմբերի 23-ին Երևանում արևմտյան դեսպանատները դեռևս ակտիվ «ճանապարհորդական նախազգուշացումներ» են տարածել Հայաստանի հարավային հատվածում և նրա սահմաններից դուրս՝ ակնարկելով, որ նրանք ակնկալում են հետագա հարձակումներ: Այդուհանդերձ, աշխարհի շատ լրատվամիջոցներ չունեն տեղում գտնվող տարածաշրջանային լրագրողներ, ուստի Հայաստանի լուրերը հիմնականում դուրս մնացին հիմնական ռադարից»,- նշված է հոդվածում։

Խոսվում է նաև Նենսի Փելոսիի այցի մասին։ «Միայն սեպտեմբերի 17-ի շաբաթավերջին ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսիի այցը Հայաստան՝ ի պաշտպանություն հայկական «անվտանգության և ժողովրդավարության»՝ ընդդեմ Ադրբեջանի «ապօրինի և մահաբեր հարձակումների», լիովին պարզ դարձրեց, որ ԱՄՆ-ը լիովին ներգրավված է այս հարցում, թեև, հավանաբար, միայն դիվանագիտորեն, Հայաստանի դեմ էկզիստենցիալ սպառնալիքները կանխելու գործում»,- շեշտում է հեղինակը՝ հավելելով, որ սա կարևոր է, հատկապես հաշվի առնելով, որ Կոնգրեսը պատմականորեն ուշադիր է եղել ամերիկահայ ընտրողների մտահոգությունների նկատմամբ, Սպիտակ տունը փոխել է իր ավանդական «կողք կողքի» հռետորաբանությունը հակամարտության վերաբերյալ: «Սեպտեմբերի 13-14-ին Ադրբեջանի ագրեսիան կասեցնելու հարցում առանցքային դեր խաղաց ԱՄՆ-ը, և ոչ թե տարածաշրջանային հեգեմոն Ռուսաստանը։ Այդ ժամանակվանից ի վեր Բայդենի վարչակազմը նախաձեռնել է բազմաթիվ հանդիպումներ հայ և ադրբեջանցի պաշտոնյաների հետ, ինչպես անձամբ, այնպես էլ հեռախոսով, չնայած Ադրբեջանի ավտորիտար նախագահի սպառնալիքներին, որը 2003 թվականի նախագահական ընտրություններից հետո հայատյացությունը դարձրեց իր իշխանությունը ամրապնդելու բանաձեւը՝ «Ոչ ոք և մեզ ոչինչ չի կարող կանգնեցնել»:

«Այսօր, կարծես, ԱՄՆ-ը գիտակցում է, որ Կովկասում Ռուսաստանի ժամանակավոր բացակայությունը նշանակում է ոչ միայն Թուրքիայի, այլև Իրանի հնարավոր ներգրավվածություն, որը նախազգուշացրել է սահմանների փոփոխության դեմ լինելու մասին․ Իրանն ունի հյուսիսային սահման Հայաստանի հետ, ապահով փրկություն դեպի Եվրոպա։ Թուրքիա-Իրան պոտենցիալ առճակատումը, որը բխում է Ադրբեջանի ներխուժումից Հայաստան, կարող է հանգեցնել Մերձավոր Արևելքի և նրա սահմաններից դուրս անկառավարելի ապակայունացման, ինչը չեն ցանկանում ոչ Ռուսաստանը, ոչ էլ ԱՄՆ-ը»,- գրում է հեղինակը

Եզրափակելով հոդվածը՝ շեշտվում է, որ ԱՄՆ-ի վերջին ներգրավվածությունը Կովկասում աննախադեպ է, «Սառը պատերազմից հետո առաջին անգամ, Ռուսաստանից բացի այլ երկրի գործողություններն այժմ ամենակարևորն են տարածաշրջանում: Կհաջողվի՞ Վաշինգտոնին կանխել ժողովրդավարական Հայաստան լայնամասշտաբ ներխուժումը։ Պատրա՞ստ է արդյոք զոհաբերությունների գնալ այդ նպատակին հասնելու համար՝ ինչպիսին է Հայաստանին պաշտպանական սպառազինություն վաճառելը և Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելը, չնայած թուրքական ինտենսիվ ճնշմանը և եվրոպական էներգետիկ կարիքներին: Ամերիկայի միակ հրապարակային զոհաբերությունը վերջին երեք շաբաթների ընթացքում՝ ի պաշտպանություն հայկական գոյության, կարծես թե եղել է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանի կողմից: Սեպտեմբերի 28-ին Լին Թրեյսին վտանգի ենթարկեց իր անվտանգությունը՝ մեկնելով Սյունիք՝ Հայաստանի ամենահարավային մարզ, չնայած իր իսկ դեսպանատան նախազգուշացմանը՝ մարզ այցելելու մասին»:

34898