Բաժանորդագրվեք araratnews-ի  տելեգրամ ալիքին։

Ամերիկյան MarketWatch պարբերականի անդրադարձը Հայաստանում ՏՏ ոլորտի զարգացմանը:

Երկար տարիների ընթացքում համաշխարհային մի շարք վայրեր՝ Մանհեթենի Սիլիկոնային ծառուղուց մինչև Շոտլանդական Սիլիկոնային հովիտ և Հարավային Աֆրիկայի Սիլիկոնյան հրվանդան տեխնոլոգիական կենտրոններ են ճանաչվել:

Այժմ, Սիլիկոնային հովտից 7000 մղոն հեռավորության վրա, մեկ այլ տեխնոլոգիական կենտրոն է զարգանում Կովկասի խորքում:

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո իր անկախությունը ձեռք բերելուց ավելի քան քառորդ դար հետո Հայաստանը ստեղծել է զարգացող տեխնոլոգիական ոլորտ, որը ներառում է մի շարք արևմտյան տեխնոլոգիական հսկաներ և տեղական ստարտափների: Անցյալ տարի երկրի այն ժամանակվա բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Ռոբերտ Խաչատրյանն ասել էր, որ Հայաստանում գործող ՏՏ ընկերությունների թիվը 2022-ի համեմատ կրկնապատկվել է, իսկ աշխատողների թիվն աճել է 30%-ով։

Ընդգծելով իր տեխնոլոգիական կենտրոնի կարգավիճակը՝ հոկտեմբերին Հայաստանում 2019 թվականից ի վեր առաջին անգամ կանցկացվի Նորարարության և տեխնոլոգիաների համաշխարհային կոնգրեսը։

Ամերիկյան ընկերությունները մեծ դեր են խաղում երկրի տեխնոլոգիական բումում։ 2022 թվականին Nvidia Corp.-ը Հայաստանում գիտահետազոտական ​​կենտրոն է բացել։ Երկրում գործող այլ ամերիկյան տեխնոլոգիական հսկաներից է Adobe Inc.-ը, որն անցյալ տարի բացեց իր նոր գրասենյակը մայրաքաղաք Երևանում, Էլեկտրոնային դիզայն-ավտոմատացման ծրագրային ապահովման ամերիկյան ընկերությունը Synopsys Inc.-ը. նա Հայաստանում ՏՏ ոլորտի խոշորագույն գործատուներից մեկը՝ ավելի քան 1000 աշխատողներով:

Բավական ակտիվություն կա նաև տնային տեխնոլոգիական ընկերությունների շուրջ: Հաջողության մեծ պատմություններից մեկը արհեստական ​​ինտելեկտի ֆոտո և վիդեո խմբագիր Picsart-ն է, որը հիմնադրվել է Հայաստանում 2011 թվականին և 10 տարի անց հավաքել է ավելի քան 1 միլիարդ դոլար: Picsart-ը իր գլխամասային գրասենյակը տեղափոխել է ԱՄՆ 2015-ին՝ Sequoia Capital-ից ներդրումներ ստանալուց հետո, սակայն դեռևս ունի մեծ գրասենյակ Հայաստանում։ Ընկերությունից MarketWatch-ին հայտնել են, որ ամբողջ աշխարհում իր մոտ 700 աշխատակիցներից մոտավորապես 500-ը գտնվում են Երևանում:

Սակայն Հայաստանը, որը մոտավորապես Մերիլենդ նահանգի չափ է, միաժամանակ բախվում է մարտահրավերների: Մոտ 3 միլիոն բնակչություն ունեցող երկիրը քիչ բնական ռեսուրսներ ունի և գտնվում է լարվածությամբ հղի տարածաշրջանում։ 2020 թվականին Լեռնային Ղարաբաղում արյունալի պատերազմ էր ընթանում:

Այնուամենայնիվ, երկիրը թիրախավորում է տեխնոլոգիաները՝ որպես տնտեսական աճի միջոց: «Լինելով դեպի ծով ելք չունեցող երկիր՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ լարվածության պատճառով ցամաքային սահմանափակումներով՝ հայկական էկոհամակարգին դեռ հաջողվում է ստեղծել էական նորարարություն»,- ասվում է StartupBlink համաշխարհային ստարտափ-հետազոտական ​​կենտրոնի 2024 թվականի ստարտափ-էկոհամակարգի զեկույցում։ «Հայաստանի կառավարությունը վաղուց է հասկացել, որ նորարարությունը չափազանց կարևոր է երկրի ապագայի համար, և ռեսուրսներ են հատկացվել տեղական էկոհամակարգերի զարգացման համար:

Հայաստանը 2022 թվականին գրանցել է ՀՆԱ-ի «տպավորիչ» 12,6% աճ՝ դառնալով Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի ամենաարագ զարգացող երկիրն` ըստ Համաշխարհային բանկի։

Ծառայությունների ոլորտը, մասնավորապես՝ ՏՏ, առևտուրը և տրանսպորտը, նշանակալի դեր են խաղացել այդ աճի խթանման գործում, ասել է Համաշխարհային բանկը:

Երկրի տեխնոլոգիական արդյունաբերության արմատները կարելի է գտնել դեռևս խորհրդային ժամանակաշրջանում, ըստ Լոս Անջելեսում և Հայաստանում գտնվող SmartGateVC վենչուրային ընկերության համահիմնադիր և գործընկեր Աշոտ Արզումանյանի:

«Խորհրդային տարիներին Հայաստանը համարվում էր Խորհրդային Միության Սիլիկոնային հովիտ», - ասում է նա MarketWatch-ին: «Խոշոր կրթական հաստատությունների հայերը խորհրդային տարիներին վերադարձան Հայաստան և ստեղծեցին հետազոտական ​​հաստատությունների, համալսարանների, ինչպես նաև գիտահետազոտական ​​կենտրոնների այս էկոհամակարգը»,-նշում է նա:

Վահե Կուզոյանը՝ ServiceTitan-ի նախագահ և համահիմնադիրը, որը ԱՄՆ-ում հիմնված է տնային և առևտրային կապալառուների ծրագրային ապահովման ընկերությանը, սփյուռքի նշանավոր դեմք է: Նա ծնվել է Հայաստանում, մանուկ հասակում տեղափոխվել է Ամերիկա։ Նա հիմնել է ServiceTitan-ը Գլենդելում 2012 թվականին Արա Մահտեսյանի հետ:

«Մենք միմյանց հանդիպել ենք հայկական ցանցի միջոցով, և եթե նայեք ServiceTitan-ի ճանապարհորդությանը, լինի դա ներդրողների առաջին խումբը, թե աշխատողների առաջին խումբը, թե հաճախորդների առաջին խումբը, հայկական ցանցը մեր պատմության մեծ մասն էր», - ասաց նա MarketWatch-ին:

Հայաստանի մեծությամբ երկրորդ քաղաքի Գյումրիի տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կենտրոնի գործադիր տնօրեն Ամալյա Եղոյանը MarketWatch-ին ասաց, որ ռուսների ներհոսքը «մեծ ազդեցություն» է ունեցոլ Հայաստանի տնտեսության վրա, թեև շատերն այդ ժամանակվանից հեռացել են։ «Անցած տարվա ընթացքում նրանք Հայաստանից մեկնել են այլ երկրներ»,- նշեց նա։

Փորձագետները, ովքեր հետևում են Հայաստանի ՏՏ ոլորտի զարգացմանը, MarketWatch-ին ասացին, որ 2023 թվականի դրությամբ երկրում աշխատում էր ՏՏ ոլորտում մոտ 10000 ոչ հայ քաղաքացի, որոնցից մոտ 90%-ը ռուսներ էին։

Արզումանյանի պես, Եղոյանը կարևորում է ամերիկյան ազդեցությունը Հայաստանի տեխնոլոգիական ոլորտի վրա՝ ոչ միայն ներդրումների, այլ նաև փորձագիտական ​​առումով։ «Նրանք տեխնոլոգիական փորձ են բերում Հայաստան»,- ասաց նա: Եղոյանը կենտրոնացած է ապագա հայ տեխնոլոգիական աշխատողների և ճարտարագետների զարգացման վրա GITC-ի միջոցով, որը հիմնադրվել է 2005 թվականին ԱՄՆ-ում գործող Հայ օգնության հիմնադրամի կողմից: Կազմակերպությունը, որն ընդգրկում է Հայաստանի բոլոր 11 մարզերը, ավարտել է ավելի քան 15,000 երիտասարդի՝ վեբ տեխնոլոգիաների և էլեկտրատեխնիկայի հմտությունների վկայագրերով: