Դիվանագիտական հայտարարությունների, հրապարակային բացահայտումների, բարձր բանաձևերի, բանակցությունների և քննարկման թեմաների ժամանակն անցել է։ 21-րդ դարի Հայոց ցեղասպանությունն անխուսափելի է, և ազատ աշխարհի շարունակական անգործությունը թույլ կտա մեղավորին՝ Ադրբեջանին, ավարտել առաքելությունը: Այս մասին ասվում է Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության (ՀԲԸՄ) նախագահ Պերճ Սեթրակյանի՝ ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենին ուղղված նամակում:
«Որպես ՀԲԸՄ-ի ՝ աշխարհի խոշորագույն հայկական շահույթ չհետապնդող կազմակերպության նախագահ, ես ստիպված եմ տագնապ հնչեցնել Միացյալ Նահանգներում բնակվող միլիոնավոր հայ ամերիկացիների անունից, ովքեր անհանգստանում են մեր պատմական հայրենիքում իրենց եղբայրների ու քույրերի համար: Ադրբեջանն ակնհայտորեն չի հասկանում խոսքերն առանց գործողությունների։ Նա չի հասկանում բանականության, խաղաղության և մարդկության լեզուն: Դա վառ կերպով ցույց տվեց Լեռնային Ղարաբաղի հայերին արտաքին աշխարհի հետ կապող միակ ճանապարհի ձգձգված շրջափակումը, սննդի, վառելիքի, դեղորայքի եւ կյանքի պահպանման համար առաջին անհրաժեշտության այլ պարագաների առաքման դադարեցումը»,- ասված է Սեթրակյանի դիմումի մեջ։
Միևնույն ժամանակ, AGBU-ի ղեկավարն ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ այս շաբաթ Մարդու իրավունքների համաշխարհային առաջատար պաշտպաններից Լուիս Մորենո Օկամպոն տեղի ունեցածն անվանել է իր խոսքերով. անմեղ հայերի դեմ Ադրբեջանի նողկալի գործողությունները համապատասխանում են ցեղասպանության բուն սահմանմանը:
Սեթրակյանը նաև փաստեց, որ Օկամպոյի զեկույցում առկա է մռայլ կանխատեսում. «եթե մենք արագ չգործենք, շատ շուտով կարող ենք ականատես լինել ևս մեկ Հայոց ցեղասպանության»:
«Օկամպոյի զեկույցում արձանագրվում է, որ հայերի դեմ Ադրբեջանի գործողությունները շատ ընդհանրություններ ունեն պատմության մեջ ամենահրեշավոր զանգվածային սպանությունների հետ՝ սկսած 1915 թվականին հայերի բնաջնջումից մինչեւ 1939 թվականին նացիստների կողմից հրեաների համակարգված ժանտախտը եւ 1993 եւ 1994 թվականներին Սրեբրենիցայում կիրառված նմանատիպ մարտավարությունը: Սա նորություն չէր ՀԲԸՄ-ի համար։ Իր գործունեության 117 տարիների ընթացքում, աշխարհասփյուռ հայության կյանքը փրկելու և բարելավելու առաքելությամբ, ՀԲԸՄ - ն եղել է 1915 թվականի Ցեղասպանության Առաջին վկաներից մեկը: Օսմանյան Թուրքիայի ավելի քան 1,5 միլիոն հայ հպատակներ զոհվել են սիրիական անապատում համակարգված զանգվածային և բարբարոսական սպանությունների, սովի և հարկադիր մահվան երթերի հետևանքով:
Այդ ժամանակ միջազգային հանրությանը ուղղված մեր աղերսանքներն ապարդյուն եղան՝ չնայած միջազգային դիվանագետների ականատեսների բազմաթիվ վկայություններին և Թուրքիայում գտնվող օտարերկրյա լրագրողների բազմաթիվ լուրերին ու լուսանկարներին: Այն ժամանակ աշխարհը սարսափով հետեւում էր, բայց վճռական եւ հավաքական գործողություններ չձեռնարկեց, որպեսզի թույլ չտա Օսմանյան առաջնորդներին իրականացնել ցեղասպանությունը»,- հիշեցրել է ACBU-ի ղեկավարը ։
Սեթրակյանը հավելել է, որ «սովյալ հայեր» մեմը լայն տարածում է գտել, և ճակատագրի հեգնանքով Լեռնային Ղարաբաղի ադրբեջանական շրջափակումը, որը շարունակվում է արդեն ութերորդ ամիսը, բառացիորեն սովամահ է անում Լեռնային Ղարաբաղի 120 000 հայ խաղաղ բնակիչների:
Նա ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ այսօր այդ անմեղ հայ ընտանիքները հայտնվել են մեկուսացված մահացու ծուղակում, այնպես որ նույնիսկ մարդասիրական օգնության խմբերը, այդ թվում՝ ՀԲԸՄ-ն, չեն կարող միջամտել՝ մեղմելու համատարած սովը, որը ժանտախտի նման մի քանի սերունդ է պատուհասել:
«Ըստ ամենայնի, Ադրբեջանը միջազգային իրավունքի իր կոպիտ խախտումներին զուսպ միջազգային արձագանքը սխալ է մեկնաբանել որպես լուռ թույլտվություն՝ օգտագործելու ցանկացած միջոց, որն անհրաժեշտ է իր հողում եւ ամբողջ տարածաշրջանում հնագույն արմատներ ունեցող քրիստոնեական համայնքի ոչնչացման համար։ Մենք պետք է ապացուցենք, որ Ադրբեջանը ճիշտ չէ, և որքան հնարավոր է շուտ։ Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի մասին Օկամպոյի զեկույցը հրատապ ահազանգ է գլխավոր բարոյական ձայնից, որն արժանի է ձեր ուշադրությանը և գործողություններին:
Մենք հավատում ենք, որ այս տագնապալի տվյալները կստիպեն ձեզ անհապաղ օգնություն ցուցաբերել՝ ուղղակիորեն, ՄԱԿ-ի միջոցով կամ օդային ճանապարհով, հստակ ուղերձով Ալիևի ռեժիմին՝ անհապաղ բացել Քաշաթաղի (Լաչինի) միջանցքը՝ ապահովելով մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների և բեռների անարգել տեղաշարժը երկու ուղղություններով։ Պետք է նաև տեղեկացնել Ադրբեջանին, որ դրա չկատարումը կհանգեցնի նրան, որ նա պատասխանատվության կենթարկվի միջազգային հանրության առջև և կբերի իրավական հետևանքների: Սա կրիտիկական ժամ է մարդկության դեմ ևս մեկ հանցագործություն կանխելու համար, քանի դեռ շատ ուշ չէ»,- եզրափակել է Պերճ Սեթրակյանը։
Օկամպոն օգոստոսի 7-ին հրապարակել է 28 էջանոց զեկույց, որում նախազգուշացրել է, որ Ադրբեջանը ցեղասպանություն է նախապատրաստում Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերի դեմ, և կոչ է արել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին գործը հանձնել միջազգային տրիբունալին:
Հիշեցնենք, որ 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից Արցախը գտնվում է Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված շրջափակման մեջ ։ Եթե մինչև ս.թ. հունիսի 15-ը Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն և ռուս խաղաղապահները հնարավորություն ունեին գոնե սահմանափակ քանակությամբ առաջին անհրաժեշտության սննդամթերք հասցնել Արցախի պաշարված բնակչությանը, ապա հունիսի 15-ից հետո այդ հնարավորությունն էլ չկա: Արցախի 120 հազարանոց բնակչությունը սովամահության շեմին է՝ միջազգային հանրության անգործության ֆոնին։
Հավելենք, որ հուլիսի 26-ից ՀՀ կառավարության կողմից 360 տոննա մարդասիրական բեռով բեռնատարները կանգնած են Կոռնիձորում և սպասում են արգելափակված Արցախ գնալու հնարավորությանը: